Câu hỏi pháp lý điện mặt trời

Việc lắp thêm tấm pin mặt trời có vi phạm hợp đồng đã ký với công ty điện lực không?

Câu trả lời là: Có

Hiện tôi đang có một hệ thống năng lượng mặt trời mái nhà 15kw, nếu muốn lắp thêm tấm pin mặt trời nữa có được không, có vi phạm hợp đồng đã ký với công ty điện lực hay không?

Tại khoản 5 Điều 3 Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg ngày 06/4/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam (Quyết định 13) xác định “Hệ thống ĐMTMN là hệ thống điện mặt trời có các tấm quang điện được lắp đặt trên mái nhà của công trình xây dựng và có công suất không quá 01 MW, đấu nối trực tiếp hoặc gián tiếp vào lưới điện có cấp điện áp từ 35 kV trở xuống của Bên mua điện”. Theo quy định tại Điều 8, Quyết định 13, giá mua bán điện của Hệ thống ĐMTMN cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam hoặc đơn vị thành viên được ủy quyền đến hết ngày 31/12/2020.

Đối với hệ thống ĐMTMN của bạn có công suất 15kW đã được Công ty Điện lực ký hợp đồng, có nghĩa là hợp đồng mua bán điện và thời điểm nghiệm thu, đưa hệ thống ĐMTMN vào vận hành được hai bên xác nhận và ký kết trước ngày 01/01/2021. 

Tại thời điểm nghiệm thu, xác nhận công suất lắp đặt để ký hợp đồng, đưa vào vận hành thì các thống số của hệ thống ĐMTMN đã được xác định cụ thể. Việc tăng công suất lắp đặt, có nghĩa là tăng công suất phát lên lưới điện, thì bên mua điện phải tăng mua nhiều hơn. Như vậy, tại thời điểm hiện nay, việc này nếu được thực hiện thì các bên (bao gồm cả bên bán và bên mua điện) vi phạm quy định tại Điều 8, Quyết định 13 của Thủ tướng Chính phủ.

Như vậy: Việc việc lắp thêm tấm pin mặt trời sau ngày 31/12/2020 là vi phạm hợp đồng đã ký với Công ty điện lực.

Một hệ thống điện mặt trời có những tấm pin mặt trời được lắp đặt trên các khung, giá đỡ gắn với đất có được xem là hệ thống điện mặt trời mái nhà (ĐMTMN) không?

Câu trả lời là: Không

Điều 3.5 của Quyết định 13/2020/QĐ-TTg (Quyết Định 13) đã nêu rõ “Hệ thống ĐMTMN là hệ thống điện mặt trời có các tấm quang điện được lắp đặt trên mái nhà của công trình xây dựng và có công suất không quá 01 MW, đấu nối trực tiếp hoặc gián tiếp vào lưới điện có cấp điện áp từ 35 kV trở xuống của Bên mua điện”. Theo đó, Bộ Công thương đã có Công văn số 7088/BCT-ĐL ngày 22/9/2020 mô tả “công trình xây dựng” phải là các công trình có công năng độc lập. Cụ thể hơn, công trình đó phải được tạo lập phù hợp với các quy định của pháp luật xây dựng, đầu tư, môi trường, phòng chống chảy nổ, đất đai. Đồng thời, mái nhà của công trình cũng cần phải phù hợp với công năng của chính công trình xây dựng đó.

Như vậy: Một hệ thống điện mặt trời có những tấm pin mặt trời được lắp đặt trên các khung, giá đỡ gắn với đất không được xem là hệ thống điện mặt trời mái (ĐMTMN).

Có cần phải kiểm tra quy hoạch điện mặt trời của tỉnh/thành phố trước khi đầu tư dự án ĐMTMN không?

Câu trả lời là: Có

Mặc dù Quyết Định 13 không đề cập đến việc đầu tư một dự án ĐMTMN có phải kiểm tra sự phù hợp với quy hoạch điện mặt trời hay không. Đối với một dự án điện mặt trời, vấn đề quan trọng nhất chính là khả năng ký được hợp đồng mua bán điện (PPA) với EVN. Tuy nhiên, quy định của Thông Tư 18 lại không quy định rõ EVN có đưa yếu tố “quy hoạch điện mặt trời” vào để đánh giá tính khả thi của dự án ĐMTMN hay không. Về mặt câu chữ, Thông Tư 18 chỉ yêu cầu “EVN có ý kiến về khả năng đấu nối, truyền tải công suất hệ thống điện mặt trời mái nhà”. Như vậy, trách nhiệm của EVN trong việc xem xét quy hoạch đối với các dự án ĐMTMN là không rõ ràng.

Trên thực tế, khi đầu tư dự án ĐMTMN, chủ đầu tư được khuyến khích thực hiện thủ tục xin Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (IRC) dù dự án có thể không thuộc trường hợp phải xin IRC theo quy định của Luật Đầu tư. Việc xin IRC có 2 ý nghĩa quan trọng, bao gồm (1) Gián tiếp rà soát về tính phù hợp của dự án ĐMTMN với quy hoạch điện mặt trời chung của tỉnh (trong quá trình xem xét cấp IRC, Sở KH&ĐT hoặc Ban quản lý KCN/KKT nhiều khả năng sẽ xin ý kiến từ các Sở, ban ngành có liên quan, trong đó có Sở Công thương (cơ quan cấp tỉnh đầu mối về quy hoạch điện mặt trời); và (2) Có cơ sở để đảm bảo hưởng các ưu đãi về thuế.

Thực tiễn cũng cho thấy một số địa phương hiện nay (Bà Rịa – Vũng Tàu) yêu cầu chủ đầu tư dự án ĐMTMN còn phải thực hiện cả thủ tục xin chấp thuận chủ trương đầu tư từ UBND tỉnh. Điều này cho thấy việc đầu tư thực hiện dự án ĐMTMN không phải là một vấn đề “muốn thì làm” như trước kia.

Thuê mái nhà của công trình/nhà xưởng để lắp đặt hệ thống ĐMTMN cần lưu ý điều gì?

Cần phải bảo đảm bên cho thuê có đầy đủ các giấy tờ pháp lý liên quan đến công trình/nhà xưởng đó, trong đó quan trọng nhất là (1) Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (“LURC”) có ghi nhận quyền sở hữu hợp pháp của bên cho thuê đối với nhà xưởng có mái lắp đặt hệ thống ĐMTMN và (2) Giấy chứng nhận nghiệm thu phòng cháy chữa cháy đối với nhà xưởng đó.

Hệ thống ĐMTMN có cần phải xin giấy chứng nhận nghiệm thu phòng cháy chữa cháy tách biệt với công trình/nhà xưởng không?

Câu trả lời: Có thể có hoặc không.

Theo Công văn 3288/CP07-P4 của Bộ Công an ban hành ngày 8/9/2020, việc thẩm duyệt thiết kế đối với dự án ĐMTMN sẽ được tách làm 2 trường hợp:

Trường hợp 1: Phải thực hiện thẩm duyệt đối với các dự án lắp đặt trên mái nhà của công trình thuộc Phụ lục IV của Nghị định 79/2014/NĐ-CP (do Nghị định 79 đã bị thay thế bởi Nghị định 136/2020/NĐ-CP nên có thể hiểu rằng điều này dẫn chiếu đến Phụ lục V của Nghị định 136.

Trường hợp 2: Không thực hiện thẩm duyệt đối với các dự án không nằm trong trường hợp 1 nêu trên.

1MW và 1.25MWp – Lấy con số nào cho phù hợp?

Các văn bản hiện nay không có sự thống nhất trong việc sử dụng công suất để xác định hệ thống ĐMTMN (Quyết Định 13 sử dụng 1 MW trong khi Thông Tư 18 lại dẫn chiếu đến cả 1 MW và 1.25 MWp). Một cách đơn giản nhất, MWp (MW-peak) được hiểu nôm na là công suất định danh của một hệ thống điện mặt trời (tổng các công suất định danh của từng tấm pin năng lượng – photovoltaic panel). Nói cách khác, MWp là con số “lý thuyết” mà dư án ĐMT có thể sản sinh ra, trong khi MW thiên nhiều hơn về công suất dự kiến thực tế.

Khi lắp đặt các tấm pin năng lượng mặt trời, MWp là công suất được ghi nhận bởi các nhà sản xuất. Trong phần lớn trường hợp, do tác động của nhiều điều kiện khách quan khác nhau (số giờ nắng, v.v.), công suất thực tế sẽ gần như luôn thấp hơn công suất định danh.

Do tại thời điểm lắp đặt hệ thống ĐMT, việc xác định công suất chỉ có thể nằm ở con số định danh. Vì vậy, 1.25 MWp là con số được sử dụng để đánh giá 1 dự án có phải là dự án ĐMTMN hay không

Thủ tục nâng công suất hệ thống ĐMTMN

Hiện tôi đang có một hệ thống năng lượng mặt trời mái nhà 30kWp, nếu muốn lắp thêm tấm pin mặt trời nữa có được không, thủ tục như thế nào?

Tại khoản 5 Điều 3 Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg ngày 06/4/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam (Quyết định 13) xác định “Hệ thống ĐMTMN là hệ thống điện mặt trời có các tấm quang điện được lắp đặt trên mái nhà của công trình xây dựng và có công suất không quá 01 MW, đấu nối trực tiếp hoặc gián tiếp vào lưới điện có cấp điện áp từ 35 kV trở xuống của Bên mua điện”. Theo quy định tại Điều 8, Quyết định 13, giá mua bán điện của Hệ thống ĐMTMN cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam hoặc đơn vị thành viên được ủy quyền đến hết ngày 31/12/2020.

Đối với hệ thống ĐMTMN của bạn có công suất 30kWp đã được Công ty Điện lực ký hợp đồng, có nghĩa là hợp đồng mua bán điện và thời điểm nghiệm thu, đưa hệ thống ĐMTMN vào vận hành được hai bên xác nhận và ký kết trước ngày 01/01/2021. 

Tại thời điểm nghiệm thu, xác nhận công suất lắp đặt để ký hợp đồng, đưa vào vận hành thì các thống số của hệ thống ĐMTMN đã được xác định cụ thể. Việc tăng công suất lắp đặt, có nghĩa là tăng công suất phát lên lưới điện, thì bên mua điện phải tăng mua nhiều hơn. Như vậy, tại thời điểm hiện nay, việc này nếu được thực hiện thì các bên (bao gồm cả bên bán và bên mua điện) vi phạm quy định tại Điều 8, Quyết định 13 của Thủ tướng Chính phủ.

Như vậy: Không thể nâng công suất hệ thống ĐMTMN sau ngày 31/12/2020.

Xem thêm: Hỗ trợ pháp lý điện mặt trời

Xem thêm: Câu hỏi thường gặp điện mặt trời